Złodziej smaru Grease Thief® –
praktyczny opis metody

Grease Thief® – źródło wiedzy o kondycji środka smarnego

Wbrew pozorom nie będzie to kryminalna opowieść o kradzieży smarów, jak może sugerować tytuł niniejszego artykułu. Będzie to krótka podróż o iście kryminalistycznych możliwościach badawczych w dziedzinie badania smarów, wykorzystujących technologię Grease Thief® – analizy smarów w nowoczesnym wydaniu.

Analizy środków smarnych (analogicznie jak badania krwi u ludzi) od ponad stu lat dostarczają informacji o kondycji środka smarnego, a od dziesięcioleci powszechnie i skutecznie informują o stanie technicznym urządzeń. Są nieodłącznym i niepodważalnym narzędziem wspomagającym utrzymanie ruchu, optymalizację doboru środków smarnych, optymalizację czynności smarowniczych itp. Ogólna świadomość badania olejów jest dość szeroka, badania smarów nadal wydają się być niedoceniane, co jest powszechnym błędem, gdyż możliwości i korzyści płynące z tej dziedziny ciągle rosną.

założenie metody Grease Thief®

Technologia Grease Thief® została opracowana i opatentowana przez Richarda Wurzbacha, światowej klasy eksperta w dziedzinach związanych ze smarowaniem i trybologią, właściciela MRG Laboratories. Grease Thief® to nie tylko badania, lecz cała filozofia procesu diagnostycznego zaczynającego się od pobrania próbki, a kończąca się na właściwej interpretacja wyników.

Założeniem metody: skrupulatne pobranie i przygotowanie próbki smaru w sposób zapewniający uzyskanie powtarzalnych, reprezentatywnych wyników. Kluczem do osiągniecia powyższego jest tytułowy Grease Thief® – specjalny próbobiornik a zarazem element wykorzystywany w przebiegu badania laboratoryjnego. Efekt końcowy całego procesu jest tak dobry jak najsłabsze ogniwo całego systemu. Dlatego początek, czyli pobór próbki, zawsze jest kluczowy.

Technologia Grease Thief® jest skrupulatnie zaimplementowana w standaryzację poboru próbek opisaną w normie ASTM D7718 (Standard Practice for Obtaining In-Service Samples of Lubricating Grease), opisująca metodologię poboru smarów w eksploatacji m.in. z:

• przekładni
• łożysk w oprawie
• silników elektrycznych
• łożysk otwartych
• przekładni otwartych
• elementów sterowania zaworami
• komponentów smarowanych smarem po wystąpieniu awarii

Badania za pomocą GTA – Grease Thief Analyser® to jedyna na świecie metoda pozwalająca na wykonanie szeregu niebagatelnych oznaczeń na podstawie próbki smaru o wadze zaledwie 1g. Wszystkie oznaczenia są znormalizowane w standardzie ASTM D7918 (Standard Test Method for Measurement of Flow Properties and Evaluation of Wear, Contaminants, and Oxidative Properties of Lubricating Grease by Die Extrusion Method and Preparation).

proces poboru próbki

Aparat GTA umożliwia wykonanie unikatowego testu profilu konsystencji smaru. Jest to jedyny na świecie test określający konsystencję smaru w warunkach dynamicznych. Polega na pomiarze siły użytej do wytłoczenia próbki przez matrycę, z próbobiornika Grease Thief® w trzech cyklach dynamicznych.

Wynik badania może wskazywać na nadmierne sztywnienie lub mięknienie smaru, co jest ważną informacja diagnostyczną w kontekście oceny jego kondycji. Należy dodać, że do uzyskania pełnej interpretacji wyników laboratorium powinno dysponować referencyjnymi (świeżymi) próbkami analizowanych smarów.

W wyniku wyżej opisanego badania uzyskujemy próbkę w postaci cienkiego filmu na substracie z tworzywa sztucznego (tzw. grease ribbon). Dzięki zaawansowanemu systemowi rejestracji oraz opracowanym algorytmom obliczeniowym, GTA umożliwia sklasyfikowanie stopnia zanieczyszczenia smaru poprzez określenie koncentracji cząstek (w mg/g w rozmiarach >10 µm, >25 µm, >80µm) oraz procentową charakteryzację cząstek o rozmiarach >25µm pod kątem procesów powstawania (np. zużycie ścierne, adhezyjne, włókna).

Dodatkowo mierzona jest barwa smaru, której zmiana w odniesieniu do smaru referencyjnego pozwala na ocenę stopnia jego degradacji oraz koncentracja cząstek ferromagnetycznych określona w ppm jako parametr FerroQ.

Po badaniach profilu konsystencji oraz czystości smaru, uzyskana „wstążka” smaru na dzielonym na segmenty substracie, zapewnia zawsze jednakowo przygotowane, identyczne porcje smaru, które mogą być poddane kolejnym badaniom, np. badanie pierwiastków metoda ICP lub RDE (OES), badanie widma FTIR, badanie zawartości wody metodą Karla Fischera czy badanie antyoksydantów metodą RULER. Zestawienie wyżej wymienionych analiz daje pełną wypowiedź nt. stopnia zestarzenia smaru (oksydacji), zanieczyszczenia, zmieszania z innym smarem oraz koncentracji zużycia.

Podsumowując, właściwy pobór i odpowiednie badania smaru są rozwiązaniem umożliwiającym wzrost niezawodności parku maszynowego, przyczyniają się do powstrzymania nieoczekiwanych uszkodzeń/awarii, identyfikują nadchodzące problemy oraz możliwość podjęcia interwencji korekcji potencjalnych problemów, zanim wystąpią poważne uszkodzenia. Technologia Grease Thief® daje możliwość wykonania powtarzalnych i reprezentatywnych badań laboratoryjnych w szerokim zakresie, przy użyciu zaledwie 1g smaru.

Właściwie nadzorowany proces analiz umożliwia optymalizację czynności smarowniczych oraz optymalizację zużycia środków smarnych a globalnie skutkuje obniżeniem kosztów produkcji oraz poprawą dyspozycyjności urządzeń.

potencjalne obszary zastosowań

Potencjalne obszary zastosowań badania smarów metodą GTA są właściwie nieograniczone i przeznaczone m.in. dla:

• przemysłu farmaceutycznego (produkcja i badania)
• diagnostyki napędów i przegubów robotów przemysłowych (wszelkie linie produkcyjne np. automotive, AGD, logistyka, elektronika)
• energetyki wiatrowej (diagnostyka łożysk głównych, łopat, generatora, napędy pitch i yaw), badanie silników elektrycznych, napędów zaworów (w energetyce jądrowej, przemyśle górniczym, i petrochemicznym)
• przemysłu morskiego
• przemysłu zbrojeniowego
• przemysłu spożywczego
• branży produkcji smarów – w ramach kontroli jakości

Badania można wykonać na jedynym tak zaawansowanym aparacie Grease Thief Analyser® w Europie, w firmie Ecol Sp z o.o. z Rybnika. Ponad badania firma Ecol oferuje szkolenia, doradztwo oraz wsparcie na każdą ewentualność związaną z tematyką badań i diagnostyki wszelkich typów środków smarnych (oleje smarowe, hydrauliczne, elektroizolacyjne etc.) oraz usług w obrębie szeroko pojętej gospodarki smarowniczej.

Choć zwykliśmy się bać złodziei, co w założeniu jest całkiem słuszne, w przypadku Grease Thief® możemy spać spokojnie, gdy on działa. Diagnostyka maszyn zyskała nowoczesne narzędzie, mogące uchronić niejedno urządzenia a nawet całe linie produkcyjne przed awarią i nieplanowanym przestojem.