Próbka wiedzy #21

Laboratorium Ecol – co się działo we wrześniu?

1. 1. Jak wilgoć wpływa na żywotność transformatorów? →
2. 2. Sprawdź na ecol.eu →
3. 3. Najbliższe konferencje, w których bierzemy udział
4. 4. Gaz miesiąca →

1. Jak wilgoć wpływa na żywotność transformatorów?

Zawartość wody w oleju elektroizolacyjnym i bezpośrednio związany z nią stopień zawilgocenia izolacji papierowej transformatora ma bezpośredni wpływ na jego właściwości izolacyjne, dielektryczne oraz czas życia transformatora.

Wytrzymałość dielektryczna oleju, której odzwierciedleniem jest jego napięcie przebicia, zależy głównie od:

• typu cieczy elektroizolacyjnej (olej mineralny, estrowy),
• zawartości wody rozpuszczonej (stopnia nasycenia oleju wodą),
• zawartości cząstek stałych,
• zawartości gazów rozpuszczonych,
• temperatury badanej próbki.

Okres eksploatacji transformatora uzależniony jest od stanu izolacji papierowej, która stanowi konstrukcyjny element nośny uzwojeń. Utrata wytrzymałości mechanicznej izolacji, spowodowana rozpadem papieru, prowadzi do awarii i poważnych uszkodzeń uzwojeń.

Rozkład włókien celulozy, z których zbudowany jest papier, następuje pod wpływem temperatury oraz wilgoci (hydroliza) i jest katalizowany kwaśnymi produktami utleniania oleju. Zależność teoretycznego czasu życia transformatora przedstawia wykres:

Stopień zawilgocenia papieru (celulozy) wpływa bezpośrednio na zawartość wody rozpuszczonej w oleju.

Rozpuszczalność wody w olejach przedstawiają poniższe wykresy: po lewej – estrowych, po prawej – mineralnych:

Proces rozpuszczania wody w oleju zależy od zastosowanego oleju (mineralny, estrowy), zawilgocenia papieru oraz temperatury. Umożliwia to oszacowanie stopnia zawilgocenia izolacji na podstawie badań pobranych próbek oleju.

Aby było to możliwe, konieczna jest znajomość temperatury transformatora podczas poboru.

sprawdź również na ecol.eu:

3. Najbliższe konferencje, w których bierzemy udział:

• ➡️ 1-3.10.2025 r., BMP Sympozjum KRUSZYWA CEMENT WAPNO, Kielce
• ➡️ 1-2.10.2025 r., Konferencja Plastinvent, Wisła
• ➡️ 1-2.10.2025 r., Konferencja PRECOP, Katowice
• ➡️ 7.10.2025 r., Axon – Niezawodność i Utrzymanie Ruchu w zakładach produkcyjnych
• ➡️ 7-9.10.2025 r., BALTEXPO 23. Międzynarodowe Targi Morskie i Militarne, Gdańsk
• ➡️ 8-10.10.2025 r., PRO NOVUM Sympozjum Diagnostyka i serwisowanie urządzeń w energetyce jądrowej oraz konwencjonalnej, Bystra
• ➡️ 9-10.10.2025 r., Elektrownie wiatrowe – bezpieczeństwo i eksploatacja, Kołobrzeg
• ➡️ 14-16.10.2025 r., Konferencja Doskonalenie Procesów Magazynowych, Poznań
• ➡️ 16-17.10.2025 r., METALKO – Warsztaty amoniakalne, Poznań
• ➡️ 20-22.10.2025 r., INIG Konferencja ŚRODKI SMAROWE, Zakopane
• ➡️ 21-22.10.2025 r., MEGAWATT Conferece, Bergamo, Italy
• ➡️ 28-29.10.2025 r., Konferencja Tramwaje Nowoczesne Technologie, Bydgoszcz
• ➡️ 28-30.10.2025 r. vgbe Chemistry Conference 2025, Kassel, Germany

4. Gaz miesiąca

Propan (C3H8) – nasycony węglowodór, bezbarwny i bezwonny gaz. Występuje w gazach ziemnych i ropie naftowej. Nierozpuszczalny w wodzie, dobrze rozpuszczalny w alkoholu, eterze i olejach. Stosowany jako paliwo, w syntezie organicznej oraz jako czynnik chłodniczy.

Propan stał się popularnym wyborem dla grilli i przenośnych pieców, ponieważ jego niska temperatura wrzenia, -42°C, powoduje odparowywanie wewnątrz pojemników ciśnieniowych (istnieje w dwóch fazach – para powyżej cieczy).

→ Zachowuje swoją zdolność do odparowywania nawet w zimną pogodę, dzięki czemu jest lepiej dopasowany do użytku na zewnątrz w zimnych klimatach niż jego mieszanina z butanem.

→ W diagnostyce transformatorów olejowych propan jest jednym z analizowanych gazów rozpuszczonych (metoda DGA). Jego tworzenie w transformatorach wiąże się głównie z przegrzaniami niskotemperaturowymi, podobnie jak w przypadku jego lżejszego odpowiednika diagnostycznego – etanu.

→ Propan, jako gaz dobrze rozpuszczalny w oleju, ulega kumulacji i wskazuje na przegrzania pojawiające się w dłuższej perspektywie czasowej. Zestawienie stężeń propanu i etanu umożliwia określenie aktywności defektów termicznych w czasie.