Środki smarne w przemyśle spożywczym. Czym jest norma NSF H1?

Każdy smar przeznaczony do pracy w środowisku przetwarzania żywności, musi spełniać określone normy, które gwarantują odpowiednią jakość i bezpieczeństwo, a także zgodność z ustalonymi standardami i wytycznymi.

organizacja NSF International

Programem rejestracji związków niespożywczych i substancji zastrzeżonych zarządza powstała w 1944 roku National Sanitation Foundation (obecnie NSF International). Jako globalna, niezależna organizacja, NSF International zajmuje się opracowywaniem standardów zdrowia publicznego, a także testami, audytami i certyfikacją produktów i usług. Swoje badania realizuje w 180 krajach na całym świecie, we wszystkich głównych branżach. Certyfikacja NSF jest więc gwarancją, że używane produkty spełniają surowe normy ochrony zdrowia publicznego.

środki smarne klasy spożywczej NSF H1

NSF kategoryzuje smary w oparciu o prawdopodobieństwo kontaktu z żywnością, stosując oznaczenia odpowiedniej klasy spożywczej. Rejestracja H1 potwierdza, że produkt nadaje się do zastosowań, w których może wystąpić przypadkowy kontakt z żywnością.

Na etykiecie produktu z certyfikatem NSF umieszczony jest numer rejestracji, symbol kategorii oraz symbol rejestracji. Dodatkowo, nazwa zarejestrowanego produktu wymieniona jest w aktualnej, Białej Księdze NSF z listą artykułów nieżywieniowych (White Book Listing of Nonfood Compounds).

Oleje i smary do zastosowań spożywczych, zarejestrowane w grupie H1, są obecnie stosowane są w szeregu branż:

NSF H1, H2, H3

Normy określają różne kategorie smarów, które mogą być stosowane w różnych obszarach przemysłu spożywczego, zapewniając standaryzację oraz bezpieczeństwo produktów spożywczych.

NSF H1:

Norma NSF H1 dotyczy smarów używanych w przemyśle spożywczym. Smary te są zatwierdzone do przypadkowego kontaktu z żywnością podczas procesu produkcyjnego. Muszą spełniać ściśle określone kryteria co do składu chemicznego oraz bezpieczeństwa, aby zapewnić, że nie spowodują one skażenia żywności.

Smary z certyfikatem NSF H1 są dopuszczone do użycia w przemyśle spożywczym tylko w przypadkach, gdy kontakt z żywnością lub podobnymi produktami spożywczymi jest przypadkowy. Akceptowalne zanieczyszczenie nie przekracza 10 ppm (parts per million). Produkty z certyfikatem NSF H1 są wolne od metali ciężkich, substancji rakotwórczych oraz mutagenów.

Mogą one być stosowane w urządzeniach do przetwarzania żywności jako ochronna warstwa antykorozyjna, jako środek antyadhezyjny na uszczelkach lub uszczelnieniach zamknięć zbiorników oraz jako smar do części maszyn i urządzeń w miejscach, w których smarowana część jest potencjalnie narażona na kontakt z żywnością.

NSF H2:

Norma NSF H2 obejmuje smary oznaczone jako „niespożywcze”, czyli te, które nie mają kontaktu z żywnością ani produktami spożywczymi. Stosowane są one w obszarach, gdzie nie występuje ryzyko bezpośredniego skażenia żywności.

Norma NSF H2 odnosi się do środków smarujących, które są przeznaczone do użytku w przemyśle spożywczym w sytuacjach, gdy nie ma ryzyka zanieczyszczenia produktów spożywczych. Zazwyczaj są stosowane wyłącznie w środowisku technologicznym, gdzie nie mają bezpośredniego kontaktu z żywnością. Produkty spożywcze skażone tymi smarami muszą być zniszczone, jednakże same smary NSF H2 nie powinny wpływać negatywnie na produkty żywnościowe, ponieważ ich stosowanie jest ograniczone do obszarów, gdzie nie występuje ryzyko bezpośredniego skażenia żywności.

NSF H3:

Norma NSF H3 dotyczy środków smarujących używanych bezpośrednio w procesach produkcji żywności. Te środki są przeznaczone do stosowania w przemyśle spożywczym i mają bezpośredni kontakt z produktami spożywczymi. Środki smarne z certyfikatem NSF H3, takie jak oleje roślinne czy białe, są bezpieczne dla konsumpcji ludzkiej i spełniają surowe normy dotyczące higieny oraz bezpieczeństwa żywności. Ich zastosowanie odbywa się w celu zapewnienia ochrony maszyn oraz sprzętu w procesie produkcji spożywczej, nie narażając przy tym produktów na skażenie czy negatywny wpływ na jakość żywności.

certyfikat ISO 21469

Smary zarejestrowane jako H1 i certyfikowane zgodnie z ISO 21469 są uważane za dopuszczone do kontaktu z żywnością. Certyfikat ten dotyczy produktu, a nie systemu zarządzania i jest światowym standardem dla smarów spożywczych. W przeciwieństwie do certyfikacji systemów zarządzania (które pomagają wprowadzać ulepszenia organizacyjne), certyfikacja ISO 21469 skupia się na zgodności produktu z wymaganiami dotyczącymi formuły, produkcji i pakowania.

Produkty certyfikowane zgodnie z ISO 21469 gwarantują, że produkt jest wytwarzany w zakładzie produkcyjnym posiadającym certyfikat ISO 9001 i spełnia wymagania systemu zarządzania jakością w organizacji. Posiadanie przez zakład certyfikacji ISO 9001 jest warunkiem wstępnym, do posługiwania się certyfikacją ISO 21469.

Warto wspomnieć, że certyfikacja ISO 21469 to tak naprawdę rozwinięcie i rozszerzenie normy H1. Zarówno Certyfikaty ISO 21469, jak i rejestracje H1 obejmują przeglądy składników produktów i oznakowania. ISO 21469 idzie jednak o krok dalej, koncentrując się również na kontroli jakości wytwarzania produktu, w tym:

• Walidacjach preparatów
• Audytach w celu weryfikacji poprawności pakowania i oceny ryzyka
• Obowiązkowych testach produktów
• Dodatkowych przeglądach etykiet dla lepszej identyfikowalności

Oprócz branży przetwórstwa żywności i napojów, oleje i smary z certyfikatem ISO 21469 są również stosowane przez przemysł farmaceutyczny, kosmetyczny i paszowy.

europejska perspektywa

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) jako organizacja zajmująca się niezależnym doradztwem i opiniowaniem w kwestiach zagrożeń związanych z żywnością, nie posiada na ten moment żadnych oficjalnych przepisów, regulujących definicję klasy spożywczej (np. H1, H2 itd.). Warto jednak pamiętać, że wszystkie smary certyfikowane i zarejestrowane prze NSF International w grupie H1 i posiadające certyfikat ISO 21469 są oficjalnie akceptowane jako smary spożywcze przez organy regulacyjne UE i przetwórców żywności. Więcej o EFSA.

bezpieczeństwo i pewność producentów żywności

Rejestracja i certyfikacja środka smarnego przez niezależny ośrodek, taki jak NSF International, daje pewność, że produkt rzeczywiście spełnia wymagania regulacyjne dla klasy spożywczej. Sam certyfikat nie jest przyznawany dożywotnio, a cyklicznie odnawiany podczas regularnych inspekcji. Oznacza to stałą kontrolę i utrzymanie jakości olejów i smarów, a także bezpieczeństwo i pewność dla wytwórców, w zakresie stosowania olejów NSF H1.